رسالت بزرگ خبرنگاران/سیروس صبح سحر-مدیرمسئول

سیروس صبح سحر-مدیرمسئول

یکی از شخصیت‌های داستان در رمان اسکوپ نوشتهٔ” اولین وو” به دیگری می گوید : «می‌دانی، خیلی چیزها دربارهٔ روزنامه‌نگاری هست که باید یاد بگیری. به موضوع این شکلی نگاه کن؛《خبر چیزی است که یکی که به هیچ چیز اهمیت نمی‌دهد، می‌خواهد بخواندش؛ و تا وقتی خبر است که او بخواندش. بعدش کهنه است. به ما پول می‌دهند که خبر بیاوریم.》

«لیپمن» روزنامه‌نگار اهل ایالات متحده آمریکا ،خبرنگار و مفسر سیاسی آمریکایی و یکی از نخستین کسانی که مفهوم جنگ سرد را معرفی کرد،نیز بر این باور بود که خبرنگاری می‌بایست به عنوان یک میانجی یا مترجم بین عموم و سیاست گزاران عمل کند. بر این اساس خبرنگاری تبدیل به یک واسطه می‌شد.

 چراکه هنگام سخنرانی نخبگان، خبرنگار گوش فرا می‌داد و اطلاعات را ثبت می‌کرد، آنگاه این اطلاعات را تصفیه کرده، و برای استفاده عموم در اختیار آنان قرار می‌داد.

دلیل خبرنگار برای این کار آن بود که عموم در موقعیتی نبودند که بتوانند قادر به هضم اطلاعات فزاینده و پیچیده جامعه مدرن باشند، در نتیجه یک واسطه می‌بایست اخبار را برای آنان تصفیه می‌کرد.

 لیپمن این موضوع را به این صورت شرح می‌دهد:

 عموم از هوشیاری کافی برای درک مسائل پیچیده سیاسی برخوردار نیست. علاوه بر این، عموم آنقدر در زندگی روزمره خود غرق است که توجه چندانی به سیاست‌های پیچیده دولت ندارد؛ بنابراین آنان نیاز به فردی دارند که تصمیمات و نگرانی‌های نخبگان را تفسیر کرده و اطلاعات را ساده و قابل فهم کند. این نقش یک خبرنگار است.

بنابراین یکی از نخستین اشاره‌های خاموش به لزوم بازنگری مفهوم خبراست  به شکلی که معنای خبرمنتقل کند  ،نه تعاریف قالبی که سلیقهٔ مخاطب تعیین کند.

خبرنگاران قاعده‌هایی اساسی دارند که به پرسش «خبر چیست؟» پاسخ‌های لازم را می‌دهد. این قاعده‌های اساسی توسط سازمان‌های خبری نوشته یا ابلاغ نمی‌شوند، این قاعده‌ها در عملکرد روزانه و در دانشی که خبرنگاراران بر اثر تجربهٔ کاری فراهم شده، پدید آمده‌اند. یک رویکرد علمی‌تر برای درک فرایند انتخاب خبر، تلاش برای شناسایی و تعریف ارزش‌های خبری‌ای است که از آن‌ها قاعده‌های اساسی‌ای به دست می‌آید که روزنامه‌نگاران در عمل خبرها را با آن‌ها گزینش می‌کنند

عموما اولین نکاتی که درهرخبر توسط خبرنگارمدنظر قرارگیرد پاسخ به شش سوال مهم درباره : که؟ چه؟ کجا؟ کِی؟ چرا؟ چه‌طور؟ است.

پاسخ داشتن یه این شش پرسش شرط لازم و نه کافی برای ارزش خبری داشتن متن است.درواقع یک خبر قابل اعتنا داری ترکیبی ازارزشهای  خبری شش گانه فوق  است و همچنین داشتن لید خوب برای پاراگراف اول دارای ارزش خبری است.

و برای دستیابی به فهرست‌های ارزش‌های خبری دو شیوهٔ عمده وجود دارد

شیوهٔ نخست: روزنامه‌نگاران فهرستی از ویژگی‌هایی که بر اساس تجربه و برآورد شخصی گمان می‌کنند یک خبر خوب باید داشته باشد فراهم می‌کنند.

شیوهٔ دوم: دانشگاهیان با یادداشت‌برداری از موضوع‌های خبری و میزان استقبال مخاطبان فهرست‌هایی تدوین می‌کنند که مخاطب در عمل به آن‌ها اقبال نشان داده است.

فهرست‌های گوناگونی از ارزش‌های خبری توسط افراد مختلف ارائه شده است ، اما آنچه تقریباً مورد توافق همگانی است این شش ارزش است:

۱-درگیری: درگیری می‌تواند بین مردم، دولتها و حتی بین انسانها با نیروهای اجتماعی یا طبیعی رخ دهد.

۲-تأثیر: اثر رخداد یا فرد بر زندگی مخاطب به آن رخداد یا فرد ارزش خبری می‌دهد. برای مردم استان‌های گیلان و مازندران ابداع سم جدیدی برای مبارزه با آفات برنج ارزش خبری بیشتری دارد تا برای مردم استان کردستان. معمولاً تأثیر را با دو عامل تعداد افراد مورد تأثیر و نیز میزان تأثیر می‌سنجند.

۳-مجاورت: نزدیکی جغرافیایی به رخداد یا فرد مورد نظر، یا نزدیکی جمعیت‌نگارانه، از جمله شکل‌های مختلف مجاورت هستند. مجاورت در شبکه‌های اجتماعی نیز می‌تواند خود گونهٔ دیگری از مجاورت باشد.

۴-به‌هنگام‌بودگی: هر چه زمان ارسال خبر به زمان واقعه نزدیک‌تر باشد، ارزش خبری نیز بیشتر است.

۵-شهرت: شناخته شده بودن موضوع خبر در سطوح مختلف محلی، منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی به خبر ارزش خبری در همان سطح می‌دهد.

۶-بداعت: منحصر به فرد بودن یا شگفت‌انگیز بودن رخداد یا فرد خود ارزش خبری می‌آفریند.

با برشمردن تنهابرخی از نکات اساسی درحرفه روزنامه نگاری و خبرنگاری میتوان به اهمیت و تاثیرگذاری آن درجامعه و روشنگری و نظارت برعملکرد نخبگان پی برد .

بطوریکه درامریکا اعتبار و نفوذ روزنامه نیویورک تایمز  به حدی است که از آن به عنوان «منبع ملی» یاد می‌شود.و ازمنابع نوشتاری ،خبری روزنامه ها،درکتابها و نوشتارها از بایگانیشان بعنوان مدرک و یادکرد منابع تاریخی مورده استفاده قرارمی گیرد.

 ودرنهایت مردم  از خبرنگاران این انتظار را دارند که با دقت، ناظر دولت، شرکت‌های تجاری و دیگر فعالان حاضر در صحنه باشند و مردم را قادر سازند تا در مورد مسائل روز جامعه، تصمیمات آگاهانه اتخاذ کنند.واین رسالت بزرگ خبرنگاران است./